Douaneformaliteiten

De inzake douane en accijnzen vereiste formaliteiten moeten het de douaneautoriteiten in hoofdzaak mogelijk maken om enerzijds de financiële belangen van de Europese Unie en haar lidstaten te beschermen door onder meer de inning en de controle op de correcte heffing van invoerrechten, accijnzen en BTW en anderzijds toezicht uit te oefenen op de naleving van tal van beperking- en verbodsmaatregelen.

Zowel goederen die het douanegebied van de Europese Unie binnenkomen als goederen die het douanegebied van de Unie verlaten, moeten in beginsel aan douanetoezicht worden onderworpen en kunnen derhalve geselecteerd worden voor douanecontroles.

De douane heeft van oudsher een fiscale taak. Het is geen toeval dat in België, net zoals in vele andere landen overigens, de douaneadministratie deel uitmaakt van de overheidsdienst Financiën.

De douane staat in voor de inning van en controle op douanerechten (alsook antidumpingrechten, compenserende rechten, vrijwaringsrechten en aanvullende rechten), accijnzen en BTW.

Aangifteplichtige goederen zijn echter in voorkomend geval ook onderworpen aan verboden of beperkingen die gerechtvaardigd zijn uit hoofde van, onder meer:

de openbare zedelijkheid, de openbare orde of de openbare veiligheid,
de bescherming van de gezondheid en het leven van mens, dier of plant,
de bescherming van het milieu,
de bescherming van het nationaal artistiek, historisch en archeologisch bezit en
de bescherming van industriële en commerciële eigendom,

inclusief controles op drugsprecursoren, goederen die inbreuk maken op bepaalde intellectuele-eigendomsrechten en liquide middelen, alsmede aan de uitvoering van maatregelen voor de instandhouding en het beheer van de visbestanden en van handelspolitieke maatregelen.

De wetgevingspakketten van zowel de Europese Unie als haar lidstaten bevatten heel wat voorschriften, in de context van allerhande uiteenlopende beleidsdomeinen, waar de douaneautoriteiten controlebevoegdheid hebben. Zonder de bedoeling te hebben een exhaustieve lijst te willen maken, hierbij een greep uit dit omvangrijke pakket:

veiligheid en conformiteit van producten
producten bevattende ozonlaag afbrekende stoffen
biologische productie en de etikettering van biologische producten
marktvoorwaarden voor vers fruit en groenten
FLEGT (Forest Law Enforcement, Governance and Trade)-vergunningensysteem voor de invoer van hout en houtproducten
de overbrenging van afvalstoffen
het toezicht op de registratie en beoordeling van en de autorisatie en beperkingen ten aanzien van (gevaarlijke) chemische stoffen (uitvoering gevende aan de REACH-verordening en het Verdrag van Rotterdam inzake de procedure met betrekking tot voorafgaande geïnformeerde toestemming ten aanzien van bepaalde gevaarlijke chemische stoffen en pesticiden in de internationale handel)
bescherming van intellectuele-eigendomsrechten
de controle van liquide middelen die de EU binnenkomen of verlaten
de handel in diamand en de Kimberleyprocescertificering voor de internationale handel in ruwe diamant
de uitvoer van cultuurgoederen
de uitvoer, de overbrenging, de tussenhandel en de doorvoer van producten voor tweeërlei gebruik
de bescherming van in het wild levende dier- en plantesoorten (CITES - Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora, ook gekend als de Washington Convention)
de handel in zeehondenproducten
het Unie-systeem om illegale, ongemelde en ongereglementeerde visserij te voorkomen
de preventie en beheersing van de introductie en verspreiding van invasieve uitheemse soorten
veterinaire controles voor producten van dierlijke oorsprong die uit derde landen in de EU worden binnengebracht
de invoer van bepaalde diervoeders en levensmiddelen uit bepaalde derde landen in verband met het risico van verontreiniging met aflatoxinen
wapenhandel
het verzamelen van data voor statistische doeleinden betreffende de internationale handel
...

Als vanzelfsprekend komt het de marktdeelnemers toe zich in overeenstemming te brengen met voormelde regelgeving. Daarbij valt evenwel niet uit het oog te verliezen dat in veelvoorkomend geval ten aanzien van de douane ook een extra aangifteverplichting komt kijken.

Het is dan ook zaak te weten in welk geval, op welk tijdstip en vooral welke data u precies aan de douanediensten dient te verstrekken, te overhandigen dan wel louter ter inzage dient aan te bieden.

Het spreekt voor zich dat een douanedienstverlener, als tussenpersoon tussen de marktdeelnemers en de autoriteiten, in deze een belangrijke rol uit te spelen heeft.